Trong bối cảnh nhu cầu di chuyển ngày càng tăng cao, ô tô không chỉ đơn thuần là phương tiện giao thông mà còn là “người bạn đồng hành” bảo vệ an toàn cho hành khách trên mọi hành trình. Chính vì vậy, các hệ thống an toàn trên ô tô ngày càng được các hãng xe chú trọng phát triển và trang bị hiện đại hơn. Từ những công nghệ cơ bản như túi khí, dây an toàn, hệ thống phanh ABS cho đến những tính năng tiên tiến như cân bằng điện tử, cảnh báo va chạm, giữ làn đường hay camera 360 độ, tất cả đều hướng đến mục tiêu duy nhất: giảm thiểu rủi ro và bảo vệ tối đa cho người lái lẫn hành khách. Sau đây hãy cùng Suzuki Việt Thắng tìm hiểu chi tiết các hệ thống an toàn trên ô tô để giúp bạn lựa chọn mẫu xe phù hợp mà còn nâng cao nhận thức, kỹ năng lái xe an toàn trong mọi tình huống.
Những hệ thống an toàn cơ bản trên xe ô tô cần có
Khi lựa chọn một chiếc ô tô, ngoài kiểu dáng, động cơ hay tiện nghi, yếu tố an toàn luôn được đặt lên hàng đầu. Các nhà sản xuất ngày nay không ngừng trang bị và cải tiến nhiều công nghệ bảo vệ người lái cũng như hành khách trong mọi tình huống. Trong số đó, có những hệ thống an toàn cơ bản được xem như “lá chắn” không thể thiếu, giúp hạn chế va chạm, giảm thiểu chấn thương và mang đến sự an tâm khi cầm lái.
Túi khí
Túi khí (Airbag) là một hệ thống an toàn thụ động được trang bị trên ô tô, có chức năng bảo vệ người lái và hành khách trong trường hợp xảy ra va chạm. Khi tai nạn xảy ra, túi khí sẽ bung ra trong tích tắc để giảm thiểu lực tác động trực tiếp từ vô lăng, bảng táp-lô, cửa xe hoặc các vật thể cứng, từ đó hạn chế nguy cơ chấn thương nghiêm trọng cho người ngồi trong xe. Hệ thống túi khí hiện nay gần như là trang bị tiêu chuẩn trên tất cả các dòng xe hơi từ phổ thông đến cao cấp, cùng với dây an toàn tạo thành bộ đôi bảo vệ hiệu quả nhất.
Hệ thống chống bó cứng phanh
Hệ thống chống bó cứng phanh ABS (Anti-lock Braking System) là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, có chức năng ngăn chặn hiện tượng bó cứng bánh xe khi phanh gấp, giúp người lái vẫn duy trì khả năng kiểm soát hướng lái và giảm thiểu nguy cơ mất lái. Trước khi ABS ra đời, khi phanh khẩn cấp, bánh xe dễ bị khóa cứng và trượt dài trên mặt đường, khiến xe không thể đổi hướng và quãng đường phanh dài hơn. ABS chính là giải pháp khắc phục nhược điểm này, nay đã trở thành trang bị tiêu chuẩn trên hầu hết các dòng xe hiện đại.
Hệ thống hỗ trợ phanh khẩn cấp
Hệ thống hỗ trợ phanh khẩn cấp (Brake Assist – BA) là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, có nhiệm vụ gia tăng lực phanh tối đa trong tình huống người lái đạp phanh gấp nhưng chưa đủ mạnh. Thực tế, trong những tình huống khẩn cấp, đa số tài xế thường có phản xạ đạp phanh nhanh nhưng không đủ lực để tận dụng hết hiệu quả phanh. Hệ thống BA được phát triển để khắc phục điểm yếu này, giúp xe rút ngắn quãng đường phanh và giảm nguy cơ tai nạn.
Hệ thống phân phối lực phanh điện tử
Hệ thống phân phối lực phanh điện tử (Electronic Brakeforce Distribution – EBD) là công nghệ an toàn chủ động, hoạt động kết hợp với ABS để tự động phân bổ lực phanh hợp lý đến từng bánh xe tùy theo tải trọng và điều kiện vận hành. Nếu như ABS giúp ngăn chặn bánh xe bị bó cứng khi phanh gấp, thì EBD đảm bảo lực phanh được phân chia cân bằng và tối ưu, giúp xe dừng nhanh hơn, ổn định hơn, đồng thời giảm nguy cơ trượt bánh.
Hệ thống cân bằng điện tử
Hệ thống cân bằng điện tử (ESC – Electronic Stability Control), còn được gọi với các tên khác như ESP (Electronic Stability Program), DSC (Dynamic Stability Control) hoặc VSC (Vehicle Stability Control), là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô. Nhiệm vụ chính của ESC là giúp xe duy trì sự ổn định khi vào cua, đánh lái gấp hoặc gặp tình huống nguy hiểm bất ngờ, giảm nguy cơ mất lái và lật xe. ESC được coi là bước phát triển cao hơn của hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) và hệ thống phân phối lực phanh điện tử (EBD), kết hợp thêm các cảm biến và bộ điều khiển để kiểm soát hướng đi của xe so với ý muốn của người lái.
Hệ thống kiểm soát lực kéo
Hệ thống kiểm soát lực kéo, viết tắt là TCS (Traction Control System), còn được gọi là ASR (Anti-Slip Regulation), là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô. Nhiệm vụ chính của TCS là ngăn ngừa hiện tượng bánh xe bị trượt quay (mất độ bám đường) khi tăng tốc, đặc biệt trên các bề mặt trơn trượt như đường ướt, băng tuyết, sỏi đá. TCS thường được tích hợp cùng hệ thống phanh ABS và là một phần trong mạng lưới an toàn điện tử của xe, kết hợp với ESC (cân bằng điện tử) và EBD (phân phối lực phanh điện tử).
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc
Hệ thống hỗ trợ khởi hành ngang dốc, gọi tắt là HAC (Hill-start Assist Control), là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô hiện đại. Nhiệm vụ của HAC là ngăn xe bị trôi ngược về phía sau khi khởi hành trên dốc bằng cách tự động giữ phanh trong một khoảng thời gian ngắn sau khi người lái nhả chân phanh và chuyển sang đạp ga. Công nghệ này đặc biệt hữu ích với những tài xế ít kinh nghiệm hoặc khi di chuyển trong khu vực đô thị nhiều cầu vượt, hầm gửi xe, đèo dốc.
Hệ thống cảnh báo phanh khẩn cấp
Hệ thống cảnh báo phanh khẩn cấp, thường được gọi là EBS (Emergency Brake Signal) hoặc EBA (Emergency Brake Alert), là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô. Chức năng chính của hệ thống là cảnh báo cho các phương tiện phía sau biết rằng xe phía trước đang thực hiện phanh gấp bằng cách nháy nhanh đèn phanh hoặc tự động kích hoạt đèn cảnh báo nguy hiểm (hazard). Điều này giúp các phương tiện phía sau phản ứng kịp thời, giảm nguy cơ xảy ra va chạm dây chuyền, đặc biệt trên cao tốc hoặc khi di chuyển trong điều kiện giao thông đông đúc.
Hệ thống điều khiển hành trình
Hệ thống điều khiển hành trình, thường gọi là Cruise Control, là một công nghệ hỗ trợ lái xe hiện đại, cho phép xe duy trì tốc độ ổn định mà không cần người lái phải giữ chân ga liên tục. Công nghệ này giúp giảm mệt mỏi khi di chuyển đường dài, tăng sự thoải mái và trong một số trường hợp còn hỗ trợ tiết kiệm nhiên liệu. Ngoài phiên bản tiêu chuẩn, ngày nay còn có biến thể Adaptive Cruise Control (ACC) – hệ thống điều khiển hành trình thích ứng, có khả năng tự động điều chỉnh tốc độ theo khoảng cách với xe phía trước.
Cảm biến lùi
Cảm biến lùi (Parking Sensor) là một thiết bị an toàn hỗ trợ người lái khi lùi xe, giúp phát hiện chướng ngại vật phía sau hoặc xung quanh xe. Khi phát hiện vật cản, cảm biến sẽ phát ra tín hiệu âm thanh (beep) hoặc hình ảnh cảnh báo trên màn hình để tài xế điều chỉnh kịp thời, hạn chế va chạm. Hiện nay, cảm biến lùi được trang bị phổ biến trên hầu hết các dòng xe ô tô từ phổ thông đến cao cấp và cũng có thể lắp thêm cho xe chưa được trang bị sẵn.
Camera lùi
Camera lùi (Rear View Camera hoặc Backup Camera) là thiết bị hỗ trợ lái xe an toàn, được lắp ở phía sau ô tô, thường gần biển số hoặc cản sau. Camera giúp người lái quan sát khu vực phía sau xe thông qua màn hình hiển thị trên táp-lô, gương chiếu hậu điện tử hoặc màn hình DVD trung tâm. Mục đích chính của camera lùi là loại bỏ điểm mù khi lùi, hỗ trợ tài xế quan sát dễ dàng hơn, từ đó hạn chế tối đa va chạm với người đi bộ, phương tiện hoặc vật cản.
Hệ thống an toàn cao cấp trên ô tô
Ngoài những trang bị cơ bản như túi khí, phanh ABS hay cảm biến lùi, các mẫu xe hiện đại ngày nay còn được trang bị hệ thống an toàn cao cấp, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm nâng tầm bảo vệ cho người lái và hành khách. Những hệ thống này không chỉ cảnh báo, hỗ trợ lái mà còn có khả năng can thiệp chủ động để ngăn ngừa va chạm, như cảnh báo va chạm phía trước, giữ làn đường, hỗ trợ chuyển làn, kiểm soát hành trình thích ứng hay camera 360 độ. Việc hiểu rõ và khai thác hiệu quả các công nghệ an toàn cao cấp giúp mỗi chuyến đi trở nên an toàn, thuận tiện và tự tin hơn bao giờ hết.
Hệ thống phanh tay điện tử
Hệ thống phanh tay điện tử (Electronic Parking Brake – EPB) là công nghệ thay thế cho phanh tay cơ truyền thống bằng cần gạt hoặc bàn đạp. Với EPB, người lái chỉ cần nhấn hoặc kéo một nút bấm, hệ thống sẽ tự động kích hoạt phanh hãm bánh xe, giúp cố định xe khi dừng, đỗ hoặc khởi hành trên dốc. Công nghệ này hiện đã trở nên phổ biến trên các dòng xe từ hạng C trở lên, mang đến sự tiện lợi, hiện đại và an toàn cao hơn cho người sử dụng.
Hệ thống giữ phanh tự động
Hệ thống giữ phanh tự động (Auto Hold) là một tính năng an toàn hỗ trợ người lái trong quá trình dừng xe tạm thời, thường được tích hợp cùng phanh tay điện tử (EPB – Electronic Parking Brake). Khi được kích hoạt, Auto Hold sẽ tự động giữ xe đứng yên tại chỗ mà không cần người lái giữ chân phanh. Chức năng này đặc biệt hữu ích khi dừng đèn đỏ, kẹt xe hoặc khởi hành ngang dốc, giúp giảm mỏi chân và tăng sự thoải mái khi lái xe.
Hệ thống cảnh báo áp suất lốp
Hệ thống cảnh báo áp suất lốp (TPMS) là công nghệ an toàn được trang bị trên ô tô nhằm theo dõi áp suất không khí trong từng bánh xe. TPMS có chức năng cảnh báo ngay cho người lái khi phát hiện lốp bị non hơi, mất áp suất đột ngột hoặc vượt quá ngưỡng an toàn, giúp ngăn ngừa nguy cơ tai nạn, tăng tuổi thọ lốp và cải thiện hiệu suất vận hành của xe.
Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng
Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng (Adaptive Cruise Control – ACC) là phiên bản nâng cấp của hệ thống kiểm soát hành trình (Cruise Control) truyền thống. Nếu Cruise Control chỉ giúp xe duy trì tốc độ cài đặt sẵn, thì ACC còn có khả năng tự động điều chỉnh tốc độ để giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước nhờ sự hỗ trợ của cảm biến radar, camera hoặc lidar. ACC được coi là một trong những công nghệ quan trọng thuộc nhóm ADAS (Advanced Driver Assistance Systems – Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao), góp phần nâng cao sự an toàn và tiện nghi khi di chuyển, đặc biệt trên đường cao tốc hoặc trong điều kiện giao thông đông đúc.
Hệ thống hỗ trợ xuống dốc
Hệ thống hỗ trợ xuống dốc (Hill Descent Control – HDC) là một công nghệ an toàn chủ yếu được trang bị trên các dòng xe gầm cao, SUV, xe bán tải hoặc xe off-road. Chức năng của HDC là tự động kiểm soát tốc độ và lực phanh khi xe di chuyển lên và xuống dốc, giúp xe giữ tốc độ ổn định, tránh hiện tượng trượt bánh hoặc mất kiểm soát, đặc biệt trên địa hình trơn trượt, dốc đứng. Nhờ HDC, người lái không cần liên tục đạp phanh hoặc côn mà chỉ cần tập trung vào việc điều khiển vô lăng để xe đi đúng hướng.
Hệ thống cảnh báo lệch làn
Hệ thống cảnh báo lệch làn (Lane Departure Warning – LDW) là một trong những công nghệ thuộc nhóm hỗ trợ lái xe tiên tiến (ADAS – Advanced Driver Assistance Systems). Chức năng chính của LDW là giám sát vị trí xe trên làn đường, cảnh báo người lái khi phương tiện có xu hướng rời khỏi làn mà không bật tín hiệu xi-nhan. Công nghệ này đặc biệt hữu ích khi lái xe đường dài, đường cao tốc hoặc trong tình huống tài xế mất tập trung, buồn ngủ, giúp giảm thiểu nguy cơ va chạm do trượt làn hoặc tạt ngang bất ngờ.
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường
Hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keeping Assist – LKA) là công nghệ an toàn chủ động tiên tiến thuộc nhóm ADAS (Advanced Driver Assistance Systems). Khác với cảnh báo lệch làn (LDW) chỉ phát tín hiệu cảnh báo, LKA có khả năng can thiệp trực tiếp vào vô lăng hoặc hệ thống phanh, giúp đưa xe trở lại đúng làn khi phát hiện phương tiện di chuyển lệch mà không có tín hiệu xin đường. Công nghệ này được xem là một bước tiến quan trọng, hướng đến mục tiêu giảm thiểu tai nạn do mất tập trung, buồn ngủ và hỗ trợ quá trình phát triển xe tự lái trong tương lai.
Hệ thống hỗ trợ chuyển làn
Hệ thống hỗ trợ chuyển làn (Lane Change Assist – LCA) là công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, giúp người lái thực hiện việc chuyển làn một cách an toàn hơn. Hệ thống này sử dụng các cảm biến radar và camera để giám sát khu vực điểm mù, phương tiện di chuyển phía sau và các tình huống giao thông xung quanh, từ đó cảnh báo hoặc hỗ trợ người lái khi có nguy cơ va chạm trong quá trình chuyển làn.
Hệ thống cảnh báo va chạm phía trước
Hệ thống cảnh báo va chạm phía trước (Forward Collision Warning – FCW) là công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, giúp phát hiện nguy cơ va chạm với phương tiện phía trước và cảnh báo kịp thời cho người lái. Mục tiêu của hệ thống là giảm thiểu tai nạn do không kịp phản ứng, nhất là trong các tình huống giao thông bất ngờ như xe trước phanh gấp hoặc có vật cản xuất hiện.
Hệ thống cảnh báo điểm mù
Hệ thống cảnh báo điểm mù (Blind Spot Detection/Blind Spot Monitoring – BSD/BSM) là công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, giúp người lái phát hiện phương tiện hoặc vật cản nằm trong vùng điểm mù – khu vực mà gương chiếu hậu không thể quan sát được. Khi có nguy cơ va chạm, hệ thống sẽ phát tín hiệu cảnh báo bằng hình ảnh hoặc âm thanh, hỗ trợ người lái chuyển làn và di chuyển an toàn hơn.
Hệ thống cảnh báo người, phương tiện cắt ngang khi lùi
Hệ thống cảnh báo người, phương tiện cắt ngang khi lùi (Rear Cross Traffic Alert – RCTA) là một công nghệ an toàn chủ động trên ô tô, được thiết kế để hỗ trợ người lái khi lùi xe ra khỏi bãi đỗ hoặc khu vực có tầm nhìn hạn chế. Hệ thống này sử dụng cảm biến radar để phát hiện người đi bộ, xe máy hoặc ô tô đang di chuyển cắt ngang phía sau, từ đó cảnh báo kịp thời nhằm ngăn ngừa va chạm.
Hệ thống hỗ trợ đỗ xe
Hệ thống hỗ trợ đỗ xe (Parking Assist System) là công nghệ an toàn và tiện ích trên ô tô, giúp người lái dễ dàng đưa xe vào vị trí đỗ, đặc biệt trong những không gian chật hẹp hoặc tình huống khó quan sát. Tùy theo mức độ hiện đại, hệ thống có thể chỉ hỗ trợ cảnh báo khi đỗ hoặc thậm chí tự động điều khiển vô lăng, ga, phanh để đỗ xe hoàn toàn.
Đèn pha thích ứng thông minh
Đèn pha thích ứng thông minh là hệ thống chiếu sáng tiên tiến trên ô tô, tự động điều chỉnh hình dạng, hướng, cường độ của chùm pha (hoặc đèn chiếu gần / xa) tùy theo điều kiện vận hành: tốc độ, góc cua, độ nghiêng xe khi lên/xuống dốc, sự xuất hiện của phương tiện ngược chiều hoặc phía trước, ánh sáng môi trường, v.v. Mục tiêu chính là tăng khả năng quan sát cho người lái trong đêm hoặc điều kiện ánh sáng yếu, đồng thời giảm chói mắt cho các phương tiện khác. Một số tên gọi khác: Adaptive Front Lighting System (AFS), Matrix LED / Matrix Beam, Adaptive Driving Beam (ADB), Curve-Adaptive Headlights, Cornering Lights
Camera 360 độ
Camera 360 độ ô tô (360 Degree Surround View Camera) là hệ thống hỗ trợ lái xe an toàn, sử dụng nhiều camera gắn quanh xe để tái tạo hình ảnh toàn cảnh xung quanh. Thông qua bộ xử lý trung tâm, hình ảnh từ các camera được ghép lại thành một khung nhìn từ trên cao (bird’s-eye view), hiển thị trên màn hình trung tâm giúp người lái quan sát tổng thể môi trường xung quanh xe. Mục đích chính của hệ thống là tăng tầm nhìn, giảm điểm mù, hỗ trợ đỗ xe và di chuyển an toàn trong không gian hẹp.
Có thể thấy, hệ thống an toàn trên ô tô đóng vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ bảo vệ người lái và hành khách mà còn góp phần giảm thiểu tai nạn, nâng cao ý thức tham gia giao thông văn minh. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã mang đến nhiều giải pháp hiện đại, từ an toàn chủ động đến an toàn bị động, giúp mỗi hành trình trở nên an tâm và thoải mái hơn. Để lựa chọn được chiếc xe phù hợp, người dùng cần cân nhắc kỹ các tính năng an toàn được trang bị và thường xuyên bảo dưỡng định kỳ để hệ thống luôn hoạt động hiệu quả. Một chiếc xe không chỉ mạnh mẽ, tiện nghi mà còn được trang bị đầy đủ các công nghệ an toàn tiên tiến chắc chắn sẽ là “người bạn đồng hành” đáng tin cậy trên mọi cung đường.
